Baharatlar tatları ve kokularıyla besinlere lezzet katmasının yanı sıra ‘her derde deva’ içerikleriyle de yemeklerimizde, içeceklerimizde, sofralarımızda zaman zaman yerini almaktadır. Özellikle zengin besin içerikleri açısından da pek pek çok antioksidanı bünyelerinde bulundururken, metabolizmayı da hızlandırıcı etki yapabilmektedirler. Aslında damak tadımıza biraz yabancı kalmış fakat covid-19 salgınının hayatımıza girmesi ile ön plana çıkmaya başlamış yegane baharatlardan birini anlatmak istiyorum bugün. Zerdeçal.

Hint safranı, safran kökü, zerdeçöp hatta besin takviyesi olarak alındığında kurkumin adı ile bildiğimiz duyduğumuz bir baharat aslında zerdeçal. Güney Asya, Hindistan’dan çıka gelmiş ve uzun yıllardır buralarda şifa veren bitki olarak birçok sağlık probleminde kullanılmıştır. Zerdeçal bitkisi demir, potasyum, B6 ve C vitamini içeriğinden zengindir. Kan şekerini dengede tutarak insülin direncinin önlenmesi vücudumuzdaki fazla yağın dışarıya atılması, sindirim sisteminin sağlıklı çalışması, metabolizmayı hızlandırarak yağ yakımının sağlanması gibi birçok faydaya sahiptir. Zerdeçalda bulunan ve bir fitokimyasal olan Kurkumin ona çok güçlü antioksidan özellik katarak tüketimiyle bağışıklık sistemini güçlendirip hastalıklardan korunmaya yardımcı olmak gibi birçok özellik sağlar ve kireçlenme ve eklem iltihabı gibi hastalıklara karşı faydalı olabileceğini destekleyen çalışmalar mevcuttur. Zerdeçal, doğadaki en güçlü antienflamatuar yani iltihabi reaksiyonları önleyicidir. Bu nedenle otoimmün hastalıklarda enflamasyonu yok etmek için kullanılmaktadır.  Kan yağ metabolizmasında kötü kolesterolü düşürürken, iyi kolesterolü artırıcı etki gösterir. Kan, beyin, meme, mide, kolon kanseri olan bireylerde zerdeçalın kanser hücrelerinin büyümesini engellediği bilinmektedir. Aynı zamanda düzenli zerdeçal kullanımı, kansere karşı potansiyel koruyucu rol oynamaktadır. Parkinson, Alzheimer, MS (Multiple Skleroz) hastaları ile yapılan çalışmalarda zerdeçalın semptomları azalttığı belirtilmiştir. Sağlıklı bireylerde de nörolojik hastalıkların oluşum riskini sinir hücrelerini koruyucu etkisi ile azaltmaktadır.

Zerdaçalın karabiber ile birlikte harlı ateşte pişirilerek tüketimi sağlığa olan potansiyel olumlu etkisini 20 kata kadar artırmaktadır. Ancak sağlık üzerinde bu denli faydaya sahip olan zerdeçalın da diğer bitkiler gibi fazla tüketiminin zararlı olduğu unutulmamalıdır. Günde en fazla 1 çay kaşığı tüketilmesi önerilmektedir.

Yüksek dozda kullanımı demir emilimini azaltıcı etki gösterebilir, özellikle demir eksikliği anemisi olanların yüksek miktarda tüketmesi önerilmez. Zerdeçal kan şekerinin düşürülmesinde etkiye sahip olduğundan tip 2 diyabet tedavisi amaçlı kullanılan ilaçların etkinliğini artırabileceğinden bu ilaçları kullanan bireylerin hekimine başvurmadan tüketilmesi önerilmez.

Zerdeçalı çorbalara, yemeklere, çaya veya yoğurda ekleyerek tüketebilirsiniz. Ama her yazımda bahsettiğim gibi hatırlatmak istiyorum porsiyon önemli. Konu sadece tat amaçlı cüzi miktarlarda eklediğimiz baharatlar olsa bile.