Bu hafta sizlere dişlerin sürme zamanlarını ve süreçte bebeklerde olabilecek fizyolojik olaylardan bahsedeceğim.

Diş sürmesi; alveol kemik(çene kemiği) içerisinde gelişmekte olan dişlerin simetrik olarak ağız içerisine doğru hareket edip çene kavsi üzerindeki yerlerini aldıktan sonra karşıt dişlerle kontağa(kapanışa) geçerek çiğnemede rol oynamaya başladıkları ana kadar gerçekleşen fizyolojik olayların bütünüdür. Diş sürmesi farklı evrelerden oluşur ve tamamlanır. Önce kemik içinde folikül oluşur, olgunlaşır ve kökle 2-4 mm olduktan sonra dişlerde sürme hareketi başlar. Dişler farklı zamanlarda olgunlaşmaya başlar ve her biri farklı zamanlarda sürmesini ve olgunlaşmasını tamamlar. Bebeklerde ağza ilk süren dişler yaklaşık 6 aylıkken görünmeye başlayan alt kesici(ön) dişlerdir. Sonrasında lateral dişler olarak adlandırdığımız yan kesici dişler ve onları takiben 7-8 ay zamanlarında üst kesici dişler sürmeye başlar. Süt dişlerinde sürme 2 yaşında(24 ay) üst ikinci süt azı dişlerinin sürmesiyle tamamlanır. Süt dişlerinin oluşması anne karnında başlar ve çeşitli faktörlerden etkilenebilir. Olgunlaşmasını ise doğumdan sonra tamamlarlar. Sürekli (daimi) dişlerinde ise hem oluşması hem de olgunlaşmanın tamamlanması doğumdan sonra olur. Daimi dişler sürmeye 6-7 yaşlarında alt kesicilerin değişmesiyle başlar ve 12-13 yaşlarında daimi ikinci büyük azı dişlerinin sürmesiyle bu dönem tamamlanır. Ancak 20 yaş dişleri daha ileri yaşlarda sürmeye (17-21 yaş) başlar. Diş sürmesi sırasında çocuklarda salivasyon artışı(tükürük artışı), göz yaşarması, deri döküntüsü, uykusuzluk, iştahsızlık, ateş, kusma, daire, kilo kaybı, hırçınlık görülebilir. Bu dönemde çocuklara özel olarak üretilen ağız kaşıyıcıları yararlıdır. Lokal olarak kullanılabilen bazı ajanlar, anestezik madde içerek topikal ajanlar da günde 3-4 kez kullanılarak rahatlama sağlanabilir. Antihistaminikler ve ateşi düşürmek amacıyla antienflamatuvar ilaçlar doktor tavsiyesiyle kullanılabilir. Bazen çocuklar söylediğimiz ayların ve yaşların dışında daha erken de diş çıkarabilirler. Doğuştan dişi olan bebeklere rastlanabilir. Bu dişler genelde tektir. Bazen de doğumdan hemen sonra süren dişlere de rastlanabilir. Dişlerin sürme zamanları çeşitli faktörlerden etkilenerek erken ya da geç olabilir. Bazı hastalıklar ve faktörler sebebiyle de süt dişleri erken zamanda kaybedilebilir. Bunların belirlenebilmesi için sürekli hekim kontrolü önemlidir. Dişlerde sürme zamanında veya daha öncesinde oluşum aşamasında meydana genle çeşitli hastalık travma vb sebeplerle oluşabilen anomalilere de rastlanmaktadır. Bunlar dişlerde durum, sayı, şekil, büyüklük anomalilerine sebep olabilmektedir. Genetik faktörler de bu durumlarda önemli bir etkendir. Süt dişleri gelişiminde ve yapısından dolayı çürüğe daimi dişlere nazaran daha yatkındırlar ve çürük süt dişlerinde daha hızlı ilerler. Çürüğün dişin hangi tabakasında olduğuna göre tedavisi değişir. Bu nedenle yine diş hekimi kontrolü önemlidir çünkü erken müdahale daha kolaydır. Özellikle diş hekimine korkuyla bakan çocuklarda ağrısız işlemler hekim korkusunu yenmede etkilidir. Rutin kontroller de çocuklarda hekime ve koltuğa alışmada etkili olmaktadır. Yazımın sonlarına yaklaşırken ileri ki haftalarda daha detaylı anlatacağım flor uygulamalarından kısaca bahsetmek istiyorum. Florlar bireysel ve profesyonel olarak uygulanabilir. Bireysel olarak diş macunları, gargaralar ve floridli diş ipleri kullanılabilir. Profesyonel uygulamalar hekim tarafından uygulanan yöntemlerdir. Flor solüsyonları, flor jelleri, floridli cilalar gibi yöntemlerdir. Çeşitli sistemik uygulamalarla da flordan yararlanmak amaçlanabilir ve sağlanabilir. Şehir sularının florlanması, okul sularının florlanması, tuza ve süte flor katılması gibi yöntemler de bu uygulamalara örnek olarak gösterilebilir. Flor uygulamaları çocuğun çürük aktivitesine göre yılda 2-4 kez tavsiye edilir. Her yaşta uygulanacak yöntem ve flor miktarı farklı olduğu için hekim tavsiyesine uyulması bu konuda da önemlidir. Sağlıklı gülüşler?

Sorularınız için; www.disizmir.net [email protected] Diş Hekimi Mehmet ERGÜNEŞ