PLAK KONTROLÜ

Ağız hijyeni ile ilgili işlemlerde temel amaç plak kontrolünün sağlanmasıdır. Plak kontrolü; dişlerin ve çevre dokuların bakteriyel plaktan arındırılması ve dişler üzerinde veya bitişik gingival yüzeylerde tekrardan birikmesini engellemek demektir. Ağız hijyeninin sağlanması açısından önemli bir işlemdir. Bu nedenle bu hafta sizlere plak kontrolünün nasıl sağlanacağı, ve bu işlemlerin nasıl uygulanacağından bahsedeceğim.

Periodontal dokuların sağlığını sürdürebilmesi için dişler üzerinde biriken mikrobial dental plağın düzenli ve etkili bir biçimde uzaklaştırılması işlemi plak kontrolünü ifade eder. Plak kontrolü yaşamın bir parçasıdır.

Ağız hijyeni sağlanmasında kullanılan nesneler;

Diş fırçası, dental floss(diş ipi), boyama tablet ve solüsyonları, tek kıl demetli fırçalar, diş macunu, su fışkırtma apareyleri, ağız gargaraları, interdental fırçalar(arayüz fırçaları)

Plak kontrolü diş hekimi ofisinde hekim tarafından uygulanan işlemler ve evde birey uygulanan işlemler olarak ikiye ayrılır.

Diş hekiminin bu konudaki görevi; hastanın dental plakla ilgili bilgilendirilmesi, plak temizliğinin ve yöntemlerinin öğretilmesi, periodik kontrollerin yapılması ve hastanın amaca yönelik motivasyonunun sağlanmasıdır. Uygulanan restorasyonların temizlenebilir olması önemli unsurdur.

Hasta motivasyonu hastanın diş eti sağlığı için ona yeni ve bilinçli bir davranış kazandırılmasıdır.

Plak kontrolünde mekanik ve kimyasal temizlik olarak iki temel uygulama vardır.

Mekanik temizlik plağın diş fırçası, diş ipi, arayüz fırçası yardımıyla ortadan kaldırılması olarak adlandırılır.

Kimyasal plak kontrolü ise plağın tutunmasını engellemek ve var olan plağı etkisiz hale getirmek için kimyasal ajanlarla yapılan uygulamadır.

Mekanik plak temizliği iki kısımda uygulanır. Diş fırçalama ve diş ipi uygulanması. Bunlardan birinin uygulanmaması durumunda dokularda ataşman kaybı(yıkım-kemik kaybı) devam eder. Uygun diş fırçası seçiminde ve arayüz fırçası veya diş ipi kullanımının öğrenilmesinde mutlaka diş hekimine danışılmalıdır.

İdeal diş fırçasının boyu 2-3 diş boyu olarak tarif edilebilir. Fırçalama yapılmadan önce fırça kuru olmalıdır. Fırçadaki kıl demetleri sık olmalıdır. Fırça kılları düz olmalıdır. Fırçanın sapı ise kullanıma göre düz veya açılı olabilir. İdeal fırça genel olarak orta sert olanlardır. Ancak özel durumlarda yumuşak, çok yumuşak veya sert fırçalar kullanılabilir. Fırçanın sertliğinde üzerindeki kılların çapı, boyu, esneme katsayısı, kıl sayısı ve demetlerin sıklığına bağlıdır.

Diş Fırçalama Metodları

Diş fırçalama metodları hareketin paternine göre sınıflandırılır. Yuvarlak hareketli, vibrasyon hareketli, sirküler hareketli vb. çeşitleri vardır ve bu sınıflarında kendi içlerinde alt grupları bulunur. Uygun olan metod diş hekimi tarafından size anlatılarak uygulama şekli tarif edilir ve etkili temizlik amaçlanır.

Diş Macunları

Diş macunları, diş fırçası ile dişlerin yüzeylerinde ve aralarında biriken atıkları ve bakterileri dişlere zarar vermeden temizlemek için kullanılan ajanlardır. İçerdikleri ajanlara çeşitli şekillerde(beyazlatıcı, hassasiyet giderici, diş eti koruyucu vb.) isimlendirilirler.

İçlerinde aşındırıcı, yüzey aktif maddeler, nemlendiriciler, bağlayıcılar, tatlandırıcı ve koku verici maddeler, koruyucu ve tedavi edici maddeler bulunmaktadır.

İnterproksimal bölgelerde(ara yüzeylerde) papillerin özelliklerine göre diş ipi veya arayüz fırçaları temizliği tamamlamak için kullanılmalıdır. Arayüz fırçaları dişler arasındaki boşluklara uygun olmalıdır.

Plak kontrolünün tam sağlanması açısından mikroorganizmaların beslenmesine ve barınmasına uygun olan girintili çıkıntılı dil yüzeyleri de üzerinde dil temizleyici yüzeyi olan diş fırçaları ile veya özel dil temizleyiciler ile temizlenmelidir.

DİŞ HEKİMİ Mehmet ERGÜNEŞ

Sorularınız için; www.disizmir.net

                             [email protected]