GEBELİK VE AĞIZ DİŞ SAĞLIĞI

Bu hafta sizlere gebeliğin ağız diş sağlığı ve bu dokular üzerine olan etkilerinden bahsedeceğim.

Hamileliğin periodontal dokular üzerine olan etkileri uzun yıllardır bilinmesine ve araştırılmasına rağmen son yapılan çalışmalarla periodontal hastalığın hastanın sistemik sağlığını etkilediği gibi fetusun sağlığını da etkilediği; düşük, erken doğum ve düşük doğum ağırlıklı bebek riskini artırdığı belirlenmiştir.

Gebelik sırasında meydana gelen en önemli değişiklik östrojen ve progesteron hormon seviyelerinin yükselmesidir. Bu durum dişler üzerinde plak birikmesini artırmakta ve bununla birlikte diş taşı oluşumu artmakta ve dişeti problemlerine yol açmaktadır. Diş hassasiyeti, kızarıklık, kanama bu dönemde sık görülebilmektedir. Dişeti dokusu, salya, serum ve DOS(dişeti oluğu sıvısı)  içeriğinde artan hormon seviyeleri sonucu iltihabi cevap da artabilir. Bu durumda da periodontal dokularda hastalık meydana getirebilecek patojenler için uygun ortam oluşturur.

Hamilelik gingivitisi hamilelerin çoğunda görülmekle birlikte eritem, ödem, kızarıklık ve artan kanama ile karakterizedir.

Gebelikte; hamilelik tümörü, pyojenik granülom görülebilir. Genellikle 2.ve3. trimestre de görülen bu oluşumlar klinik olarak kolay kanarlar, büyürler ve nodüler hal alırlar. Genellikle gingivitis(diş eti iltihabı) olan bölgelerde ve diş taşı olan bölgelerde oluşurlar. Damarlanmasına bağlı olarak renkleri değişebilir. Bu nedenle hamilelikte ağız hijyenine dikkat etmek önemlidir.

Hamilelikte subgingival (diş eti ve diş arasında) plak kompozisyonunda değişiklikler meydana gelmektedir. 2. Trimestrede plak oluşumundan bağımsız gingivitis ve dişeti kanamasında artış meydana gelir.

Hamilelerde kusmalar sonucu artan asit miktarı ile aside bağlı dişlerde erezyon(aşınma) görülür.  Hassasiyet oluşma ihtimali yükselir. Ağız kuruluğu hamilelerde görülen bir diğer problemdir.

Bu problemler sebebiyle hamile hastalar mutlaka bir diş hekimiyle konsültasyon halinde olmalıdır. Hamilerle artan gingival enflamasyon ihtimali anlatılmalı ve hamile hastalar bu konuda bilinçli olarak diş ve ağız temizliklerine özen göstermelidir. İdeal oral hijyen teknikleri diş hekimi tarafından anlatılarak uygun hijyenin sağlanması için gerekli bakım yapılmalıdır. Hamilelik boyunca hastalar kontrol altında tutulmalıdır. Diş taşı temizliği, polisaj gibi bazı işlemler gerekli olursa hamilelikte yapılabilir. Gargara kullanılması gerekiyorsa alkol içermeyen gargaralar kullanılabilir. Onun dışında mümkün olduğunca ilaç tedavisi uygulanmamalıdır. Emzirme döneminde ilaç kullanılacaksa anne ilacı emzirmeden hemen sonra almalı ve ilaç konsantrasyonunun azalması için en az 4 saat emzirme yapmamalıdır.

Hamilelerde iyi bir oral hijyen dışında 1. trimestre ve 3.trimestrenin yarısından sonra tedavi yapmaktan kaçınmakta fayda vardır. 1.trimestre de fetus çevresel uyaranlara çok duyarlı olduğu için, 3.trimestrenin yarısından sonra ise erken doğum riski olduğu için tedavi yapılmamasında fayda vardır. Hamile hastalar koltukta uzun süre oturtulmamalıdır.

Hamilelikte hastalara film çekilmesi de bizim istemediğimiz ve fetusa  zararlı olabilecek bir durumdur. Ancak ağrısı olan hastalarda teşhis için film mutlaka gerekliyse bu durumda kurşun önlük giydirilip gerekli önlemler alındıktan sonra film çekilebilir. 2.trimestre de gerekli olması durumunda dental tedaviler uygulanabilir.

Hamilelikte halk arasında yaygın olan yanlışlardan biri de hamilikte diş kaybetme durumudur. Hastalardan genel olarak duyduğumuz her doğumda bir diş kaybettim ya da hamilelikte dişlerden kalsiyum gidiyor anlayışı yanlıştır. Bu durumun sebebi başta da anlattığım hamilelikte değişen hormon seviyeleri ve yoğun geçen bulantı ve kusmalar sebebiyle oluşan aşınmalarla oluşan madde kayıplarıdır. İyi olmayan ağız bakımının da bu durumun gelişmesinde rolü büyüktür.

Hastaların hamilelikte diş hekimi kontrolünde olmaları ağız sağlıkları, diş ağrısız geçen bir hamilelik dönemi ve fetusun sağlığı için gereklidir.

DİŞ HEKİMİ Mehmet Ergüneş

Sorularınız için; www.disizmir.net

                            [email protected]