FOÇA SAHİLİNDE ÖLÜ AKDENİZ FOKU BULUNDU

Adını bölgede yaşayan Fok’lardan alan İzmir’in turistik İlçesi Foça’da sahilde ölü bir fok bulundu. Sualtı Derneği (SAD) Akdeniz Foku Araştırma Grubu (AFAG) yetkilileri ve veteriner hekimlerin incelediği Fok’un yaşlı olduğu ve akciğer enfeksiyonu nedeniyle öldüğü açıklandı.

Vatandaşlar; (4 Ekim 2023 Çarşamba günü öğleden sonrası saatlerde) Foça ilçe merkezine 10 kilometre uzaklıktaki Kartdere mevkii’nde bulunan Acar Kamping sahilinde ölü bir fok olduğunu ilgililere bildirdiler. Aralarında SAD AFAG Foça temsilcisi Ceyhun Ekinci ile İzmir Büyükşehir Belediyesi Veteriner Hekimi Sinan Okçuoğlu’nun da bulunduğu ekip bölgeye gelerek inceleme ve tespitlerde bulundu. İlk belirlemelere göre kurşun yada kürek benzeri yara bulunmayan fok’un yaşlı olduğu ve doğal nedenlerle öldüğü belirlendi. Daha sonra bir araca yüklenerek götürülen ölü fok’a nekroskopi (hayvanlar için otopsi) yapıldı. Nekroskopi sonucunun da ilk tespitleri doğrular nitelikte olduğu açıklandı.

ERİŞKİN VE DİŞİ FOKUN ÖLÜM SEBEBİ DOĞAL NEDENLER

SAD AFAG Kurucu Üyesi Cem Orkun Kıraç, Akdeniz Foku üzerine uzun yıllardır araştırma yapan biri olarak ölümün kendilerini üzdüğünü, ancak 30 yıl öncesine göre ölüm sebeplerindeki değişimin sevindirici ve sayılarının artması için umut verici olduğunu söyledi. Cem Orkun Kıraç; “ Foça’nın mücavir alanı dışında, yerleşim yerinin yaklaşık 10 kilometre uzağında, maalesef bir dişi, erişkin Akdeniz Foku ölüsü kıyıya vurdu. SAD AFAG’a durum bildirildi. Çok yakından yapılan incelemede ölüm sebebinin ateşli silah olmadığı, üzerinde kürekle vurma, darp gibi travmatik iz bulunmadığı, kasıtlı olarak öldürülmediği belirlendi. Bu bir teselli bizim için. Bundan dolayı çok mutluyuz. Hayvanlar için otopsi anlamına gelen nekroskopi yapılması için girişimde bulunduk.”

FOÇADA YAŞAYAN BİR FOK’TU

SAD AFAG olarak Akdeniz Foku Dünya Durumu Değerlendirme Komitesi (IUCN)’nde de yer aldıklarını belirten Cem Orkun Kıraç dünyada Akdeniz Foku sayısının 800, Türkiye’deki sayılarının ise 120 civarında olduğunu dile getirdi. Cem Orkun Kıraç; “Bu sayılar çok az aslında . Foça’da da 3 ila 5 arasında olduğunu tahmin ediyorduk. Maalesef bunlardan biri eksildi. SAD AFAG’ın fotokapan ve diğer veri elde etme çalışmalarına dayanarak diyebilirim ki bu Foça’da yaşayan bir Fok’tu. Akdeniz Foku’nu 1987’den beri takip eden biri olarak fokların ölüm sebepleri konusunda Türkiye için çok güzel gelişmeler var. Geçmiş yıllara göre özellikle son 10 yılda Akdeniz Foku’nu tehdit eden 6 tehditten ilk sırada olan kasıtlı öldürme ile kasıtlı olmayan kazara ölümler 3.ncü sıraya düştü. Günümüzde birinci sıraya en önemli ölüm nedenleri olarak Fokların yaşam alanları olan el değmemiş, doğal kıyıların imara açılması ve buralara yeni yollar yapılması yerleşti. Çünkü Akdeniz foklarının yaşam alanı sadece denizler değildir. Onlar yunuslar ve balinalar gibi yaşamıyorlar. Hem denizi hem kıyının kara kısmını kullanırlar. Karada uyur, yatarlar, yavrusunu büyütürler. Bu yüzden el değmemiş kıyılar hayati derecede önemlidir. Son 25 yıldaki faaliyetlerle bu kıyılar kemiriliyor. Foklarda buralardan çekiliyor. İkinci önemli tehdit mağaralarında rahatsız edilmeleridir. Zıpkıncılar, gezi tekneleri ve dalış okulları bu konuda öne çıkan unsurlardır. İçinde koruma lafı geçen derneklerden bazılarının üyeleri de sırf görüntü almak için girdikleri mağaralardan fokları kaçırmaktadır. Üçüncü neden kasıtlı ve kazaen ölümler demiştik. 30 sene önce birinci sırada olan bu tür ölümler bugün üçüncü sıraya düştü. Her sene Türkiye’de 1 yada 2 Fok ölüyor. Ama örneğin 5 Fok doğuyor. Bu Fokların sayılarının artması için önemli bir bulgudur. 20 yıl önce Türkiyedeki sayı 100 dolayında idi. SAD AFAG ve Orta Doğu Üniversitesi(ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü’nün ortak çalışmalarında, bugün 120 civarına yükseldiğini tespit ettik”dedi.

Cem Orkun Kıraç yapılan nekroskopi sonucunun da kendilerine ulaştırıldığını ve Foça’da kıyıya vuran Fok’un ölüm sebebinin akciğer enfeksiyonu olduğunu sözlerine ekledi.

Seyfi GÜL