İzmir’in turistik ilçesi Foça’ya 1980’li yıllarda yüzlerce turist getiren Norveçli tur acentesi Gullivers Reiser (sonradan Lilleput Reiser)’in sahibi ilçeye bu kez turist olarak geldi. Her zaman kalbimde dediği ilçenin sokaklarında yıllar sonra tekrar dolaşan, anılarını tazeleyen Frode Schiotz Foça’nın kalabalığı bir yana bırakılırsa, kendini koruduğunu, restore edilen taş evleriyle daha da güzelleştiğini söyledi.
Norveçli Frode Schiotz turizm acentesi Gullivers Reiser’i 1978 yılında kurdu. Merkezi Drammen'de bulunan acente faaliyetlerine 1991 yılından itibaren Lilleput Reiser olarak devam etti. Schiotz; 10 Temmuz 1980'den itibaren güneşe aç Norveç’lileri Yunan adalarına getirmeye başladı. Kısa bir süre sonra gezi rotasına Ayvalık’da dahil oldu. 1987 yılında tanıştığı Foçalı turizmci Sebahattin Karaca’nın da destek ve işbirliğiyle Norveçli turistler Ayvalık yerine Foça’ya gelmeye başladılar. İlçenin altın yılları olarak tanımlanan 1989-1999 yılları arasında bazı Norveçliler sadece ziyaret için geldikleri Foça’dan ev alıp yerleştiler. İlk kafilesi 146 kişiyle başlayan macera daha sonraki yıllarda giderek arttı, gruplar büyüdü, kalış süreleri uzadı. Ancak turizme yaklaşımlar ve ekonomik konular nedeniyle 10 yıl sonra acente ilçeye düzenlediği turları bıraktı. Ama dostları ve Foça sevgisi Frode Schiotz’in yüreğinde takılı kaldı.
Frode Schiotz turizmciliğini adalara, charter seferleri düzenleyerek 2017 yılı başına kadar sürdürdü. Yaşlanması, ailesinden işini devam ettirecek gönüllü kimse olmaması ve turizm sektörünün olumsuz yönde değiştiğine olan inancı nedeniyle düzenli charter seferlerini sonlandırdı. Ama seyahatler düzenlemeye devam ediyor.
86 yaşında ki Frode Schiotz eşi Wenche ile birlikte 16 Eylül 2023 günü Foça’yı ve eski iş arkadaşı Sebahattin Karaca’yı ziyarete geldi. Birlikte eski günleri yad ettiler. Sokaklarda dolaştılar, yol kenarlarına kurulu masalarda çay içtiler. Restore edilen taş evlerin tarihçelerine göz gezdirdiler. Marsilya Meydanı’nda horoz heykelinden Fransa'ya göndermeler yaptılar. Bir yandan eskileri anarken diğer yandan Frode’nin gözünden değişen Foça’yı konuştular.
Frode Schiotz, İlçenin genel anlamda, doğal görünümünü koruduğunu, restore edilen taş evlerin çevrelerini güzelleştirdiğini ve diğer turistik yerlerde olduğu gibi kalabalıkların olumsuz anlamda dikkat çekici hale gelmiş olduğunu gördüğünü söyledi. Sevgisini ve özlemini “İlk gördüğümde bayılmıştım ve Foça her zaman kalbimde kaldı” sözcükleriyle dile getirdi. Frode Schiotz;” 1987'de tur gruplarım vardı. Menajerim Christian aslında farklı bir şey istediğimi biliyordu ve bana böyle bir yer bildiğini söyledi. Görmeyi çok istedim. Geldiğimde buranın gönlümdeki yer olduğunu düşündüm. Burada Sebahattin Karaca ile buluştuk. Konuştuk. Birlikte yürüyüşe çıktık. Bu kısa yürüyüş sırasında birlikte çok iyi çalışacağımız konusunda anlaştık. Norveç'ten gruplarla gelip keşif yapmaya karar verdik. İlk olarak 146 kişilik bir grupla geldik. Ardından 180 yatağa çıktık. Sonra daha fazlasını. Bunu yaparken çok heyecanlıydık. O zamandan bu güne pek bir şey değişmemiş. Ayakta kalan taş evler yenilenmiş. Foça özelliğini korumuş. Hepimiz o zamanlar Foça’ya tutulmuştuk. Hala çok seviyorum. Geri döneceğime kesinlikle inanıyordum. Döndüm. Buradayım ve mutluyum” dedi.
Frode Schiotz ve eşi Wenche ziyaretin ardından bir daha gelme dileğiyle Norveç’e döndüler.
Seyfi GÜL
