BAYRAM YAZISI ? MENEMEN´İN KURTULUŞU

Bakın ?bayram? kelimesi öz be öz Türkçedir diye başladığımız yazı nerelere geldi. Malazgirt, Kurban, 30 Ağustos derken Menemen´in Kurtuluşu da Menemen için yerel bir bayram değil mi? Kutlu olsun.

Menemen´in Kurtuluşunu, Menemen´in işgalini ve ?Menemen Katliamını? anmadan kutlamak mümkün olamaz. Ege´nin Yunanlılarca işgali sırasında Menemen´de katliam yoluyla etnik temizlik yapıldığı konusunda dünyada görüş birliği vardır. Menemen Katliamı Menemen´in işgal edildiği 16 Haziran 1919 gününün akşamüzeri Kaymakam Kemal ve 6 jandarmanın katli ile başlar.  Bu cinayetler ardından gelecek daha büyük katliamın habercileridir. Ertesi gün Girit kökenli Yunan askerleri yerel halktan bazı katılımcılar ile beraber katliamı sürdürürler. Bu olay İşgal Güçlerinin gözlemcileri tarafından resmen ?katliam? olarak tanınmıştır. Ölü sayısı ilk raporlara göre 200 kadar gösterilse de ertesi gün gelen komisyonun gözlemlerine ve Ekim 1919´da yazdığı rapora göre 1000 kişiyi bulmaktadır. Komisyon ölü sayısının fazlalılığı konusunda görüş birliği içindedir. Yunan tarafı saldırıya uğradıklarını söyleyerek kendilerini savunmaya çalışsa da bir tek bile yaralı veya ölü Yunan askerinin bulunmayışını göz önüne aldığımızda bu olayın karşılıklı bir çatışma olmadığı kesindir. Bu komisyon saldırının planlı olmadığı görüşünde olsa da Amerikalı tarihçi Justin McCarthy saldırı öncesinde Rum evlerinin beyaz haçlar ile işaretlenerek korunmuş olmalarının saldırının planlı olduğunun göstergesi olduğuun söyler.  Çağdaş araştırmacılar bu katliamın sorumlusu olan Yunanlıların çeşitli sebeplerle katliamı tamamlayamadıklarını bu sayede Menemenli bazı Türklerin katliamdan sağ kurtulduklarını söylemektedirler.

30 Ağustos 1922 günü Mustafa Kemal´in önderliğindeki Ulusal Türk Ordusu karşısında bozguna uğrayan Yunan ordusu yolu üzerindeki Ege kasabalarını yakıp halkını katlederek kaçmıştır. Yabancı gözlemciler Uşak´tan İzmir´e kadar olan yolun tecavüze uğramış kadınlar, hunharca katledilmiş Türk cesetleri ve yanık şehirler ile dolu olduğunu yazmaktadırlar. Menemen 9 Eylül 1922 günü kurtulur. Menemen´in asıl hasarı işgalin başındadır ve tarihe Yunan´ın Menemen´deki Türk katliamı olarak yazılmıştır.

Peki, kaçınız Kaymakam Kemal Beyi tanıyorsunuz? Artık merkez olma özelliğini kaybetmiş olan Menemen Hükümet Meydanı veya şimdiki adı ile Belediye Meydanı´ndaki Anıtı kaçınız biliyorsunuz? Şehit Kemal köyüne bu ismin niye verildiğini kaçınız biliyorsunuz? Bilmiyorsunuz değil mi? Çünkü hafızamız biraz zayıf ve hafızamızı güçlendirecek olan simgeleri, birer birer tahrip ediyoruz. Kaymakam Kemal Bey´in katledildiği Menemen´in tarihi hükümet konağı yerine düğün salonu yapılmak için yıllar önce düşüncesizce yıkılmış çünkü.  Bu kadar kolay yıkarsak, o kadar kolay da unuturuz. Oysaki devrin Fransız Konsolosu Yunanlılara şöyle seslenmişti: ?Siz Kemal Bey gibi bir vatanseveri katletmek ile onun yakmak istediği özgürlük ateşini kendi ellerinizle yaktınız. Bundan sonra Anadolu´da tutunmanız çok zor olacak. ? Aynen dediği gibi olmuş değil mi?

Devrin Osmanlı Padişahının devletin veya iktidarının devamının tek çaresini İngilizlerde bulduğu, bu sebeple hem Sultan hem de Halife sıfatları ile halka işgale direnmemeleri talimatını verdiği, işgale direnenleri devlete ve dine karşı çıkmış kabul edip idamını talep ettiği günleri unuttuk bile. Yakında vatanımızın kısım kısım paylaşıldığı, işgal edildiği, halkımızın katliama uğratıldığı günleri de unuturuz. Kendi ellerimizle vatanımızı böleriz.

Tam da ben tarihimizi geçmişimizi bilmemek, geçmişin simgelerini korumamaktan şikayet ederken güzel bir haber geldi. Sn. Oktay Özengin Menemen Tarihi Albümü ile ?Tarih Çevre ve Kültür Varlıklarını Korumaya Katkı Ödülü? nü Büyükşehir Belediyesi´nden aldı. Kendisini candan tebrik ederim.