1938 YILINDA MENEMEN (OCAK-HAZİRAN)

ÖZETLE : 1938 yılının ilk günlerinde Menemen´e kar yağması halkımızı çok sevindiren bir olay olmuştur. Bir başka sevindiren olay da ilçemizdeki 43. Piyade Alayına ?Sancak? verilmesidir. Aşırı yağışlarla birlikte Gediz Nehri´nin taşarak Menemen´in bereketli ovasını sular altında bırakması ise üzüntü veren diğer bir olay olmuştur.

 Bu haftaki yazımda konu başlıklarımız ve 1938 yılında Menemen´de yaşananlar:

SARA HASTASI GENÇ (4 OCAK 1938) : Menemen´de Seydinasrullah Mahallesinde oturan Hüseyin oğlu Hasan isminde bir genç, müptela olduğu sara hastalığının fazlalaşmasından dolayı, yakınında bulunanlara saldırmaya başlamış, biçare delikanlı yakınları tarafından İzmir´e getirilerek Memleket Hastanesi´nde kontrol altına alınmıştır. Hasan´ın tedavisi ile ilgili olarak Memleket Hastanesi doktorlarının bazı tetkikler uygulayacağı haber alınmıştır.

MENEMEN´E KAR YAĞDI (9 OCAK 1938) : Menemenliler, bu soğuk kış sabahında gözlerini açtıklarında dışarda bembeyaz bir örtü ile karşılaşmışlardır. Menemen´in her yanı, yollar, ağaçlar, evlerin çatıları kar ile örtülmüştür. Sabah´ın erken saatlerinde başlayan kar, öğleden sonra şiddetini arttırmıştır. Akşama doğru yapılan ölçümlerde kar kalınlığı 20 santimi bulmuştur. Gün içinde özellikle Menemenli çocuklar ve gençler birbirlerine karlar atarak oyun oynamışlar, kardan heykeller yaparak üstlerini süslemişlerdir.

MAL MÜDÜRÜ´NE TAKDİRNAME (12 OCAK 1938) : Son hafta içinde, takdir nispetinde gösterdiği faydalıktan dolayı çalışmaları takdir edilen Menemen Mal Müdürü Mehmet Rauf Cebecigil´e defterdarlığın gösterdiği lüzum üzerine Vilayetçe ?takdirname? verilmiştir. Menemenli vatandaşlar arasında da sevilen bir kişi olan Mal Müdürü´nün takdirname ile mükafatlandırılması memurlar arasında olduğu gibi vatandaşlar tarafından da memnunlukla karşılanmıştır.

HAŞARATLA MÜCADELE (18 OCAK 1938) : Menemen´de pamuk mahsulünü tehdit eden OksiKareynus ve bağları tahrip eden BromiusVitis böcekleriyle mücadelenin yakında başlatılacağı bildirilmektedir. Ziraat Müdürlüğü tarafından, mahalli ziraat memuriyetine gönderilen bir yazı ile bu haşeratlara karşı gerekli mücadelenin başlatılması gerektiği bildirilmiştir. Mücadele çok yakında başlayacaktır.

BIÇAKLAR TOPLANIYOR (21 OCAK 1938) : Menemen´de kahvehanelerde zabıtaca yapılan silah araştırmasında iki kama ve bir bıçakla, iki kişide kaçak tütün bulunmuştur. Kaçak tütün kullananlar hakkında takibata başlanmıştır. (Bu dönemde kaçak tütün bulunduranlar, satanlar ve kullananlar hakkında tahkikat yapılmakta ve gerektiğinde ağır cezalar verilmektedir.)

KUBİLAY TEPESİ AĞAÇLANACAK (26 OCAK 1938) : Vilayet, Menemen´deki Kubilay abidesinin bulunduğu tepeye kamilen çam ağaçlarıyla tescire ve burasını bir mesire yeri haline getirmeye karar vermiştir. Bu hususta hazırlıklara devam edilmektedir. (Kubilay Anıtı´nın bulunduğu Yıldıztepe, eski zamanlarda Osmanlı Mezarlığı olarak kullanılıyordu. Anıt yapılırken yapılan kazılarda bulunan eski çanak ve çömleklerden ise bölgenin tarihsel bir önem taşıdığı ortaya çıkmıştı.)

EVLERE ŞENLİK BİR HIRSIZLIK HİKAYESİ (27 Ocak 1938) : Menemen Zabıtası (o dönemde emniyet kuvveti) Bergamalı Kır oğullarından İbrahim oğlu Sabri adında bir elbise hırsızını yakalamaya muvaffak olmuştur. Hadise şudur: Bundan dört gün evvel Menemen´de terzi Refail´in dükkanının duvarı delinmiş, içeriye giren meçhul hırsız, dükkanda ne kadar elbise varsa hepsini de derleyip toplayarak kaçmıştı. Refail dükkanına geldiği zaman dükkanın tam takır halde olduğunu görünce zabıtaya haber verir. Menemen Zabıtası bu meçhul hırsızı aramaktadır. Bu arada Karşıyaka´da istasyon civarında çok şık giyinmiş bir adamın arkasında kocaman bir bohça olduğu halde dolaştığı görülmüş ve halinden şüphe edilerek kendisi sorguya çekilmiştir. Sabri adındaki bu adam, ilk sorguda bohça içinde müteaddit elbiseleri Menemen´de

 tanımadığı bir şahıstan 75 liraya, az sonra Bornova´da yine tanımadığı bir şahıstan 45 liraya ve üçüncü defada da Gazi bulvarında hüviyetini bilmediği bir adamdan 75 liraya aldığını söylemiştir. Bu birbirine uymayan ifadeler, zabıtanın nazarı dikkatini celbetmiş, yapılan tahkikat neticesinde beş pantolon, dört ceket, altı yelek ve bir battaniyenin Menemen´de Refail´in dükkanından aşırıldığı anlaşılmıştır. Suçlu Sabri, İkinci Sulh Hukuk Mahkemesine gönderilir. Mahkeme´de Sabri´ye hakim sorar:

- ?Sen bu eşyaları nereden aldın, anlat??

- ?Kemalpaşa´dan ayrılırken yanımda 75 lira vardı. Bulvarda karşıma çıkan tanımadığım bir adam, bunları bana zorla sattı. Paralarımı aldı?

- ?İnanalım mı bu laflara?

- ?İnan. Ben iskemle üstünde ekmeğimi çıkaran bir adamım.?

    Hakim şu kararı verdi.

?Suçlu tarafından dermeyan edilen iddianın şimdilik bir mesnedi olmamasına ve eşyanın suçlunun elinde yakalanmasına binaen tevkifine, muhtelif karakollarda dayak yediğini ve bihuş hale geldiğini söyleyen suçlunun derhal muayeneye sevk edilerek raporunun alınması, akabinde savcılığa tezkere yazılmasına ve evrakın iadesine...?

Nezarethaneye alınan suçlu, kendisini yere attığından Kantar karakolu delaletine bir imdadı sıhhi otomobili (Ambulans) celp edilerek hastaneye götürülmüştür. Nöbetçi doktor, suçlunun uydurma bir harekette bulunduğunu söylemiştir. Ancak mahkeme kararı veçhile (Bu nedenle) bir rapor verilmek üzere suçlu hastaneye yatırılmıştır.

PİYADE ALAYIMIZA SANCAK TÖRENİ YAPILDI (28 OCAK 1938) : Dün Menemen´de yapılan müstesna bir törenle kasabada bulunan 43. Piyade Alayı´na Orgeneral İzzeddin Çalışlar tarafından ?Sancak? verildi. Törende İzmir Valisi Fazlı Güleç ve İzmir Belediye Reisi Behçet Uz ile diğer generaller, Menemen Kaymakamı, Menemen Belediye Başkanı İdris Tınaz, askeri erkan ve binlerce köylü ve halk hazır bulundu. Şehir, sabahtan itibaren müstesna bir bayram sevinci yaşıyordu. Komutanlar muayyen saatte Menemen´i şereflendirdiler. Orgeneral İzzeddin Çalışlar´ın heyecanlı hitabesini, Menemen 43. Piyade Alayı komutanının veciz bir nutku takip etmiştir. Bunu müteakip sancak teslim alınmıştır. Törenden sonra kışlada misafirlere mükellef bir yemek verilmiştir. (Aşağıdaki fotoğraf)

GEDİZ NEHRİ TAŞTI, MENEMEN OVASI SU ALTINDA KALDI (6 ŞUBAT 1938) : Son günlerde yağan aşırı yağışlar sonucu Gediz´den gelen taşkın sular Menemen ovasına yayılmıştır. Dağlarda eriyen karların getirdiği suların da şiddeti ile korkunç bir şekil almıştır. Musabeyli, Doğa ve Kesik köylerine ait araziyi sular kaplamıştır. Gediz köprüsü yakınındaki şose (yol) üzerindeki küçük köprünün üzerinden aşan sular yolu 15 santim kadar örtmüştür. Suların kaplaması üzerine evvelki gece nakliyata müsaade edilmemiş, fakat dün sabah yeniden nakliyata başlanmıştır. Zabıta, bu kısımda nakliyatın tehlikesizce yapılması için bazı tedbirler almıştır. Vilayet Jandarma Kumandanlığı vaziyetin yakından takibi için alakadarlara acele emirler göndermiştir.

 BELEDİYE İLANI (6 ŞUBAT 1938) : Menemen Belediyesi Belediye Fidanlığında yetiştirdiği bazı fidanları Yeni Asır Gazetesine verdiği bir ilan ile satışa çıkardı. İlanda toplam 14 çeşit fidan göze çarpıyordu. Bugün ismini dahi bilmediğimiz bu fidanlar ve satış fiyatları şöyle : Akasya 20 kuruş, Sofura 20 kuruş, Tespih 10 kuruş, İsfan´dan 5 kuruş, Katalpa 5 kuruş, Badem 5 kuruş, Zerdali 5 kuruş, Palmiye 20 kuruş, Lükstürüm 15 ve 25 kuruş, Dallı Servi 25 kuruş, Gül İbrişim 5 kuruş, Trabzon Hurması 25 kuruş, Dalsız Servi 25 kuruş, Dut 10 kuruş. Dileyen herkesin Fidan Memurluğuna müracaat etmesi istenmektedir. 

MENEMENLİ OTOMOBİLCİLERİN DİLEĞİ (22 ŞUBAT 1938) : İzmir -?Menemen arasında otomobil işleten otomobil sahipleri Belediyeye başvurarak Karşıyaka´da kendileri için hususi bir bekleme yeri tahsis edilmesini istemişlerdir. Bu sayede daha kolay müşteri bulacaklarını ve daha iyi hizmet vereceklerini söyleyen otomobil sahiplerinin müracaatları tetkik edilmektedir.

MENEMEN´E SU GETİRME İHALESİ (15 MART 1938) : Menemen Belediyesi tarafından Yeni Asır Gazetesine  verilen bir ilanda, kasabaya 24 kilometre mesafeden (tahminen Yamanlar´dan) su isalesi (hattı), depo tamiri, şebeke yapılması ve malzeme tedariki kişiye özel kapalı zarf eksiltme usulü ile ihale edileceği belirtilmektedir. İhalenin toplam bedeli 105.187 lira 3 kuruş olarak belirtilmekte, isteklilerin 526 kuruş karşılığında şartname projesini ve vesair evrakı belediye fen işleri imar heyetinden alabileceği bildirilmektedir. İlanda ayrıca, ihalenin 21 Mart 1938 pazartesi günü saat 11´de Ankara Dahiliye Vekaleti binasında yapılacağı, isteklilerin 6509.50 liralık teminat yatırmaları gerektiği de vurgulanmaktadır.

 İNEĞİ HACİZ EDİLİNCE KÖYLÜSÜNÜ VURDU (9 NİSAN 1938) : Menemen´in Dua (Doğa) köyünde çok ilginç bir cinayet vakası olur. Bu köyden 20 kişi Ziraat Bankası´ndan ikrazat´ta (ödünç verme) bulunmuşlardır. Banka tahsildarı da köye gelerek tahsilata başlamış, fakat borçlulardan Murat borcunu ödememiştir. Bu vaziyet üzerine Murat´ın bir ineğinin haczine karar verilmiştir. Köy İhtiyar Heyeti, Halil İbrahim ile bir arkadaşını bu ineği müsadere (zorla alım) için köy civarındaki tepeye gönderir. Yolda Halil İbrahim ile karşılaşan Murat, münakaşaya başlar ve tabancasını çıkararak Halil İbrahim´e ateşler. Halil İbrahim de hendeğe atladıktan sonra yanındaki çiftesiyle Murat´a ateş ederek yaralar. Murat da ikinci ateşinde Halil İbrahim´i vurarak öldürür. Mahkemeye yansıyan olay, şahitlerin dinlenmesi için ileri bir tarihe ertelenmiştir.

İLGİNÇ BİR KİŞİLİK (13 NİSAN 1938) : Menemen´in Kazımpaşa Mahallesi´nde Ali Günenci´nin evinde yapılan araştırmada 600 gram tütün kırıntısı! görülerek müsadere edilmiştir. Ayrıca, bu evde muska ve büyücülüğe mahsus bazı kitaplar ele geçmiştir. Suçlu adliyeye verilmiştir. 

AVCI BABA OĞLUNU VURDU (12 MAYIS 1938) : Menemen´in Göktepe köyünde müessef bir kaza olmuş ve bir baba yavrusunu kendi eliyle, çiftesinden kurtulan mermilerle istemeyerek öldürmüştür. Göktepe köyünden Mahmut oğlu İbrahim, evvelki gün çiftesini alarak ava gitmiş, av yapamadan evine dönmüştür. Sağ kolundan mahrum bulunan bu adam, oğlu Ahmet´in yattığı odaya girmiş ve çiftesini temizlemeye başlamıştır. Bu sırada yorgundur. Tek eliyle kurşunları çıkarmak ve temizlemek için tüfeği iki bacağı arasına getirmiş, fişekleri çıkaracağı sırada kazaen horoza parmağı dokunarak her iki gözdeki fişekleri ateşlemiştir. Bu esnada odayı müthiş bir çığlık kaplamıştır. Baba, büyük bir teessür (üzüntü) içinde çocuğunun üzerine koşmuş, ne kadar acı ki kurtulan kurşunların yavrusunun gözbebeğine ve kalbine isabet ederek hayatını söndürdüğünü görmüştür. Zavallı baba, yaşlı gözleriyle kendisini zabıtaya (polis) teslim etmiştir.

OTOMOBİL MÜSEDAMESİ (ÇARPIŞMA) (12 HAZİRAN 1938) : Menemen´den Karşıyaka´ya gelmekte olan şoför Halil´in idaresindeki 2 numaralı tenezzüh (gezinti) arabası, yolda Menemen´e giden Nazmi´nin idaresindeki 21 sayılı kaptıkaçtı ile çarpışmış, iki araba da hasara uğramıştır. Ölen yada yaralanan olmamıştır.

MENEMEN´DE EMNİYET TEŞKİLATI KURULDU (12 HAZİRAN 1938) :Menemen´de beş polis ve bir komiser´den oluşan ilk Emniyet Teşkilatı göreve başladı.

TREN EKİNLERİ YAKTI (16 HAZİRAN 1938) : Önceki gün İzmir´den hareket eden tren Ulucak istikametinde gittiği sırada lokomotiften sıçrayan bir kıvılcım, bu civardaki Ali oğlu Mehmet Erkin´in tarlasına düşmüş ve ekinler tutuşarak 60 dönümlük mahsul yanmıştır. Mehmet Erkin tazminat istediği için vaka yerinde keşif yaptırılmıştır.