Menemen´i Bekleyen Büyük Tehlike?

Menemen´i Bekleyen Büyük Tehlike?

Bu konuda yapılan yazılı açıklamada öncelikle şarka virüsü hakkında genel bilgi verilerek, ?Şarka virüsü 1969 yılında ilk olarak ülkemizde görülmeye başlamış olup; bütün dünyada görülen özellikle Kuzey Amerika ve Kanada´dan dünyaya yayılmıştır. Ülkemizde özellikle Marmara, Ege ve Akdeniz bölgesinde bütün sert çekirdekli meyvelerde bilhassa kayısı, erik ve şeftalide görülmüştür. Bugün itibariyle Türkiye´de sadece görülmeyen 3 ilimiz kalmıştır. Malatya, Şanlıurfa ve Elazığ. Özellikle Malatya ekonomisi kayısı yetiştiriciliğine dayandığından ekonomisinin çökmesini engellemek için şehre fidan satışı çöğür ve aşı kalemi giriş çıkışı yasaklanmıştır. Ülkemizde fidan satışı yapılan tesislerde bitki pasaportu sistemi uygulanmakta. Pasaport sisteminde satılan fidanların denetimi Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İç Karantina Müdürlüğünce yapılan kontrollerle denetlenmektedir. Bitki pasaportu verilirken hastalıktan aridir raporu verilmekte olup bu fidanlarda hastalık riski yoktur. Yalnız bitki pasaportu verilirken bütün illerde bir standardın olduğunu söylemek mümkün değildir. Örneğin İzmir´de yapılan denetimlere rağmen, Marmara bölgesindeki fidecilerden gelen fidanlar sıkıntı yaratmakta yani sıkı bir denetim olmadığından şarka virüsünün önüne geçilememektedir. Hep bir çatlak çıkmaktadır? diye ifade edildi.

Ağaç tümden kurur

Şarka virüsünün sert çekirdeklilerde yaprak ve meyvelerinde görüldüğü belirtilerek, ?Bütün sert çekirdeklilerde görülür. Bilinen 6 ırkı mevcuttur. Virüs önce yaprak dokusunun ölmesine daha sonra ağacın tümden kurumasına neden olur. Konukçuların da dağılımı homojen olmadığından genellikle lokal belirtiler şeklinde ortaya çıkar. Belirtiler ilkbaharda yapraklanma devresinde görülür mayıs ayında bazı yıllarda eylül veya daha erken aylarda görülür. Yapraklarda ikincil damarların etrafında olup, ağacın iç kısmında vejetasyon boyunca kaybolmayabilir. Meyvelerdeki belirtisi, sarı halkalar ve çekirdekte sarı çizgiler, derin yaralar şeklinde görülür.

Çeşitlerin bazıları virüse karşı toleranslı olmakla birlikte bazı çeşitler duyarlıdır. Duyarlı çeşitlerin yapraklarında damarlar boyunca renk açılmaları ve meyvelerde yaralar oluşur. Meyveler olgunlaşmadan ölür. Meyveler acı ve tatsız olduğundan pazar değerini yitirir.

Şeftali çeşitlerinde tomurcukların dökülmesine yapraklarında pembemsi çizgiler oluşmasına neden olur. Hastalık etmeni Plim pox poty virüstür. Doğada yaprak bitleri yeşil sinek ve beyaz sinekle yayılır. Şarka virüsü her türlü bitki akşamıyla (aşı kalemi, göz, çelik, kabuk vs.) taşınır. Erik ve kayısılarda yapraklarda sarı leke, bant ve halka şeklinde renk açılması olarak görülür şeftalide renk açılması olarak görülür. Şeftalide yaprak belirtileri damarlar boyunca renk açılması ve yapraklarda deformasya şeklindedir. Meyvelerde alım dönemine yakın nokta veya bantlar ve halka şeklinde çöküntüler oluşur.

Meyve kistinde bu çökmüş yerlerinde kahverengi ve plastikleştiği, çekirdek meyvedeki belirtinin iz düşümü,  kayısı meyvelerinde genel bir deformasyon, olgunlaşmadan önce meyve dökümü görülür. Meyveler tatsız kart ve kauçuk gibi bir hal alır? şeklinde bilgi verildi.

Yaşlı ağaçlarda tespiti zor

Yaşlı ağaçlarda tespitinin zor olduğu hatırlatılarak, ?Fidanlıklarda çöğür, fidan ve aşı materyalinin hastalıksız olduğu kontrol edilmeli. Hastalığa dayanıklı çeşitlerin yetiştirilmesine ve bu amaçla kullanılmasına dikkat edilmeli. Hasta ağaçlardan aşı alınmamaktadır. Belirtiler görüldüğünde Menemen Ziraat Odası Mühendislerine başvurabilirsiniz. Şarka virüsü tespit edilen yerlerin Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı il ve ilçe müdürlüklerine bilgi verilmesi gerekmektedir? şeklinde uyarıda bulunuldu.

Haber: Deniz GÜL