Cumhuriyet Çınarları (S. Derya BOSUT & Melek BALSEVEN)

Cumhuriyet Çınarları köşemizde bu hafta, Menemen´in son Kore Gazilerinden Salih Çalkan(88) ile geçmişten bu güne keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik.

S.D.B: Salih Amca öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?

Salih Çalkan: 1930 senesinde Gerenköy´de doğdum. Biz Selanik´ten gelmeyiz, mübadele muhaciriyiz. Annem babam Selanik´ten gelmiş. 3 oğlan 2 kız olmak üzere 5 kardeş içinde ben dört numaraydım. Öksüz büyüdüğümüz için ilkokula hiç gidemedim. İmkanımız yoktu. İyi kötü ismimi yazabiliyorum.

S.D.B: Kaç yaşında öksüz kaldınız?

Salih Çalkan: 5 yaşındaydım babam vefat etti. O zaman punta oldu derlerdi, demek verem oldu. Annem iki sene bizi baktı. İki sene sonra evlendi. Sonra da buraya Menemen´e geldik.

M.B: Anneniz evlenince onlarla yaşamaya başladınız o zaman?         

Salih Çalkan: Gerenköy´den önce Bağarası´na geldik. Orada 8 yaşına kadar durduk. Hiç unutmam ben 8 yaşında iken Atatürk öldü ve biz Menemen´e taşındık. Herkes ağlıyordu, üzüntülüydü. Talebeler ağlıyordu. İşte o aylarda Ahıhıdır Mahallesi´ne geldik. Annem evlendi ya babalık bizi buraya getirdi. Evimiz şimdiki Belediye Düğün Salonunun orada idi. Babalığım tarım işçisi idi, kosa ile ot biçerdi bağlarda. Onun da imkanı yoktu hiç okul yüzü görmedim. El kapısında büyüdüm. 8 yaşında geldim bu mahalleye ve hala bu mahallede yaşamaktayım. Şu anki evim rahmetli hanımımın evi.

S.D.B: O yıllara dair hatırladıklarınız ne dersek?

Salih Çalkan: Çok garibanlık vardı o zaman. Yevmiyeler 20 kuruştu. 20 kuruşa 1 mecid diyorlardı o zaman. Şimdiki gençler bilmez. Çok çalıştım.

M.B: Peki ne işlerde çalıştınız?

Salih Çalkan: Ben daha çok koyunlarda çalıştım. Çobanlık yaptım. Keçi çobanlığı da yaptım bir sene kadar.  15-16 yaşımda çobanlığa başladım. Esnaf yanında hiç çalışmadım. Askerliğe kadar ovada koyunlarla keçilerle geçti hayatım.

M.B: Ve askerlik kapıya geldi. Nerede başladınız ilk askerliğe, hangi yıldı?

Salih Çalkan: 50 senesinde Bergama´da 192. Piyade Alayında asker oldum. Bir sene sonra Kore´ye gittik. Yüzbaşı seçti beni. Ben muhaberedeydim. Yüzbaşı kura çekti bana çıktı. Kore´ye gideceğimden ailemi görmek için izin verdiler. Anneciğim ağlıyordu. Kore´ye gideceğim için kalbimde bir kötülük, üzüntü, savaşa gidiyorum korkusu yoktu. Bergama´dan Ankara´ya trenle gittik. 24 saat yol sürdü. Bir ay Sarıkışla´da kaldık. Orada eğitim gördük. Bomba atma, bozuka kullanma, silah kullanma gibi tamamen askeri eğitim aldık. Bir ay sonra yine trenle İskenderun´a gittik. Amerikan gemisine bindik orada. Gezmeye gider gibi gittik. Kore´ye giden ikinci kafile idik.

S.D.B: Kaç gün sürdü Kore´ye yolculuk?

Salih Çalkan: 29 gün sürdü. Kore´de Pusan Limanına indik. Bir ay o gemide geçti. Okyanusta öyle dalgalar vardı ki, inanmazsınız çok büyüktü.  Foçalı olmama rağmen şaştım kaldım. Türk askeri yanında Fransız, Yunan askeri de vardı. Türk askeri olarak 2 bin 11 kişiydik gemide. Gemi 7 katlıydı, askeri gemiydi. Aynı gemide idik ama ecnebi askerlerle görüşmemiz, konuşmamız yasaktı. Trene bindik Pusan´dan cepheye gittik. Oradan cemselerle gideceğimiz yere ulaştık. Bir yağmur yağdı, her taraf yaş unutmam. Daha önceden giden arkadaşlar var o mevzisine çağırdı orada kaldık. Sabah bir kalktık ki, dize kadar kar. Güzdü. Orada çok kar yağıyordu kışın. Yazın da yağmur çoktu.

M.B: İlk çatışmaya ne zaman girdiniz?

Salih Çalkan: Ben şofördüm, nakliye. Erzak ve cephane getiriyordum. Çatışmaya hiç girmedim. Mesela taarruz oluyor, dolduruyorlar arabaları cephane, kedi gözlerini yakıyoruz arabaların yürüyoruz, dağın altına giriyoruz cephe önümüzde ama, sabaha kadar bekliyoruz. Ben sadece nakliyecilik yaptım, o yüzden hiç çatışmaya girmedim. Tüm masraflarımızı Amerika karşılıyordu. Ayda 5 dolar ödüyorlardı. Çikolatasına, sigarasına kadar veriyorlardı. Bir gün elma, bir gün portakal, kutular içinde dondurma bile veriyorlardı.

M.B: Savaşın acı yüzü ile karşılaştınız mı? Kaybettiğiniz veya gazi olan bir arkadaşınız oldu mu? Ve bu savaş bizim savaşımız değil, ne işimiz var buralarda dediğiniz oldu mu?

Salih Çalkan: Ama NATO´yuz ya.Gönüllü gittik. Arkadaşlar pusuya gidiyor ya, orada esir yakalıyor. Bana telefon ediyorlar sabah namazında gidiyor oraya alıyorum esirleri, Türk tugayına götürüyorum. Esirlere çikolata veriyordum ama korkudan almıyorlardı. İki üç sefer esir almaya gittim araba ile. Onların gözlerindeki korkuyu gördüm yalnız. İki sene sonra esirler karşılıklı olarak değiştirildi. Fahri isminde Eşrefpaşalı çavuş arkadaşım vardı. Onlar akşam karanlığında pusuya gidiyorlardı. Çinliler daha evvel gelmiş pusuya. Fahri şehit oldu yazık kaldı orada. Ama sonradan içimde hiçbir korku kalmadı çok şükür.

S.D.B: Ne kadar kaldınız Kore´de?

Salih Çalkan: 10 ay, iki ay da yol. Toplam 1 sene. Yine aynı gemi ile geri geldik. Dönerken seviniyorduk çok. Giderken aynı gemide gittiğimiz Amerikalılarla dönüşte yeniden karşılaştık. Bu sefer beni yanlarına aldılar. İzmir´e gelinceye kadar onlarla vakit geçirdim. Dil bilmesek de anlaşıyorduk.

S.D.B: Savaştan dönünce hayatınız nasıl devam etti peki?

Salih Çalkan: 52´de geldim Kore´den.Kamyonlara girdim muavin olarak çalıştım. Zaten giderken evliydim. 18 yaşında evlenmiştim. Şimdi oturduğum evin kızını almıştım. 51´de bir erkek çocuğum olmuştu. Onu ve hanımı arkamda bıraktım Kore´ye giderken. Dönünce 2 oğlan 3 kızım daha oldu. 1 oğlum ve 3 kızım hayatta. Muavin olarak çalışırken şoförlüğü de öğrendim. İstanbul´a gidip geliyordum. Ama okuma yazmam olmadığı için ehliyet alamadım tabii. 40 sene muavinliğin ardından doğru dürüst sigortamı göstermedikleri için Koşarların pirinç fabrikasına girdim. Nakliyede değil fabrikada işçi olarak 18 sene çalıştım orada.  Allah razı olsun oradan emekli oldum 60 yaşımı doldurunca. Onun üstüne 10 sene daha orada çalıştım, 70 yaşımda bıraktım fabrikayı. Orası emekli yaptı beni. Askerliğimi de yatırdılar Allah razı olsun. Ben de o vefa ile 10 sene daha çalıştım. Fabrika benim gözü ile baktım hep. Fabrikada gece bile yatıyordum. Orasını evim gibi bildim.

M.B: Sizinle ilk karşılaştığımızdan bu zamana kadar gördüğüm kadarıyla olaylara olumlu bakıyorsunuz.  

Salih Çalkan: Evet,her şeye olumlu bakarım. Kafaya fazla takmam. Kötülük bilmem. Hep şükrederim. Beş vakit namazımdayım. Emekli olalı beri namazdan başka bir şey bilmiyorum. 27 sene oldu emekli olalı. Allah bereket versin. Bir emekli maaşım var, bir de gazi maaşım var. Kore Gazisi ünvanını 70 senesinde devlet verdi bize savaşa girdiğimiz için. Benim arkadaşlarımın hepsi rahmetli oldu diyebilirim. Hanımı da 62 yaşında kaybettim. Ben de 63 yaşında idim. 24 sene geçmiş. Sağlık durumum çok iyi. Alkolüm yok. Ama 50 senesinden beri sigara içerim. Gençlere nasihatim her şeye kafalarını takmasınlar. Sakin ve sabırlı olsunlar. Çalışkan olursan kazanırsın. Ama maalesef şimdiki gençler kolay yoldan kazancın yolunda.

BİZDE KALANLAR

Başında Ay Yıldızlı siyah kalpak, beyaz gömleği, kravatı, ütülü pantolonu ve genç enerjisi ile kolonya kokulu, tatlı, serin evinin kapısında karşıladı bizi Salih Amca.  Duvarlarında çerçeveler, çerçevelerin içinde bütün bir ömrün izleri. Fotoğraflarla kendi küçük müzesi gibi olmuş bu ortamda hayatının küçük bir özetini bizlerle paylaştı. Yaşadığı zorluklarını da, güzelliklerini de aynı kabul edişle ve sakin sakin konuşarak anlatıyordu. Gençlere sağlıklı uzun bir ömür için ne öneriyorsun dediğimizde, sakin, sabırlı olun, çok çalışın, her şeyi kafaya takmayın diyordu. Gördüğümüz kadarıyla O bunu başarmış. Onca acı, kayıp yaşamış olmasına rağmen yaş alıp yaşlanmamasını nasıl açıklayabiliriz ki. Oyundaki becerisinden aldığı DAMACI; Kore Savaşı´ndan üzerine kalan KORELİ lakapları ile anılan Salih Amca´ya sağlıkla yaşayacağı güzel günler diliyoruz.

RESİM ALTLARI

Foto2: Milli bayramlarda evinin bulunduğu sokağa bayraklar asmayı ihmal etmez.

Eski Foto3: 1951-Kore´de askeri aracı ile o günlere dair bir kare?(hangisini istersen kullan)

Eski Foto4: Salih Çalkan 5 yaşında                            

30 Ağustos FOTOSu istediğini kullan: Kore Gazisi Salih Çalkan 30 Ağustos Zafer Bayramı programına da katıldı