BAYRAM YAZISI ? KURBAN

Dini bayramlarda aile büyüklerini, arkadaşları, ölmüşlerin mezarlarını ziyaret etmemiz geleneğimizde var. Son on yıllarda geçmiş bayramı kutlamak da yerleşti göreneğimize. Günümüz koşulları gereği bayramın içinde görüşülemeyen ancak bayramın bitiminde görüşülen kişilerle yapılan bir cins selamlaşma bu. Doğru mu, gerekli mi bilemem ama yapılıyor. Ben de bayram bitmiş olmasına rağmen geçmiş bayramınızı kutlayıp, geçmiş kurban bayramı hakkında yazacağım.

Benim çocukluğumda bayramlar hem babam tarafında hem de annem tarafında çoğu uzakta oturan kardeşlerin eşleri ve çocukları ile anne baba evinde toplandıkları birer sosyal olaydı. Bizim oturduğumuz eve amcamlar İstanbul´dan, halam ve yeğenim Ankara´dan toplanır gelirlerdi. Annemin babası olan dedemin evinde ise hepsi İzmir´de oturan teyzelerim ve dayım da çoluk çocuk aynı şekilde toplanırlardı. Baba tarafı evinde kurbanları babam keserdi. Yeterince büyüdüğümde ben de yardım etmeye başlamıştım. Babam kurbanı keseceğinde önce açık ifadelerle vekaletini alırdı. Ardından ?allahü ekber allahü ekber la ilahe illallah allahü ekber ve lillahi hamd ? diye üç defa tekrarlar ardından ?bismillah allahüekber? der koyunu boğazlardı.   

Hep Cumhuriyet´e ve onun yaşam tarzına gönülden bağlı, gelenekçi muhafazakar yani dindar aileler olduğumuzu söylüyorum. Bu aileler içinde ev hanımı olan büyüklerimizin başı eşarp ile örtülü onun dışındakilerin hepsinin başı açıktı. Kardeşlerim kuzenlerim ve eşlerinin halen de hepsinin başı açıktır. Dinimizi ise kendi içimizde samimiyetle ve kurallarına uygun yaşamaya çalıştık, çalışırız. Baba tarafı evinde 2 ile 4 arası, anne tarafı evinde 6 ile 8 arası koyun kurban edilirdi. Usulüne uygun olarak dağıtılır ve kalanı oturulup hep beraber yenirdi. Kurbanın hiçbir parçası ziyan edilmezdi. Ben küçük çocukken kelle ve ayakları mahalleye gelen seyyar tezgahlarda tütsületmeye götürürdük ama elime bıçağı almamla beraber ben bunları yüzmeye başladım zaten o tütsücüler de artık gelmemeye başladılar. Artık o yöntem kalktı. İşkembesini ve ?kumbar? dediğimiz kalın bağırsağını iyice temizler doldururduk. Akciğer temizse sadece bu dolmanın harcına konur onun dışında kullanılmazdı. Bizim aile koç yumurtalarını da yemezdi. İnce bağırsakları ve derisi çeşitli kurumlara verilmek için ayrılırdı. Babamın bu deri ve bağırsakları kurban sahiplerinin özgür iradesine uygun olarak Kızılay, Çocuk Esirgeme Kurumu ve Türk Hava Kurumu´ndan oluşan resmi toplayıcılar ile Kuran kursu ve cami dernekleri adına toplayan yerel dini toplayıcılar arasında paylaştırdığını anımsarım.  

Bayramlardaki bu yatılı toplaşmalar ve törenler her iki taraftan dedem, anneannem, babaannem vefat edene kadar sürdü. Sonra torunların da birer aile sahibi olması ile iyice çoğaldık ama daha önemlisi artık yatılı toplanabileceğimiz büyüklükteki o evlerde düzenli yaşam kalmadı. Artık büyüklerimizi kendi evlerinde ziyaret etmeye çalışıyoruz. Oralarda yakınlarımızla akrabalarımızla görüşüyoruz bayramlaşıyoruz.

İlkel çağlardan beri kurban geleneği vardır. Sel, yıldırım, deprem gibi doğal afetlerden korkan insanların tanrılara çoğu çocuk olmak üzere İNSAN kurban etmesine dayalı kurban geleneği İbrahim peygamber döneminde devrinin koşullarında son derece yenilikçi olan bir reform ile insan yerine besi hayvanı kurban edilmesine dönüştürülmüştür. Bu tarz kurban önce Museviler sonra İslam tarafından dinin bir gereği olarak kabul edilip günümüze gelmiştir. Nasıl zamanında insan kurban etmeyi bırakıp koç kurban etmeye başlanıldı ise zaman yine günün koşullarına uyma zamanıdır.  Artık evlerde kurban kesmeyi en aza indirip bunun yerine kurban niyetine yaptığımız bağışlar ile bu sosyal yardımlaşmayı sürdürmek en uygunudur. Bizim aile artık çoğunlukla bu yöntemi tercih etmektedir. Ben kurban niyetine olan bağışlarımı çağdaş yaşamı ve çağdaş bilimi destekleyen kurumlara yapıyorum. Daha nice bayramlarda görüşmek dileğiyle.