1936 -1937 YILLARINDA MENEMEN

ÖZETLE: 1936 yılında Menemen´de en önemli açılış töreni Atatürk Büst´ü için yapılmıştır. Başta İzmir Valisi Fazlı Güleç olmak üzere birçok resmi zevat ve yüzlerce Menemenli bu açılışa katılmıştır. 1937 yılı başlarında ise Menemen - Manisa karayolunun yapımı, Menemen şehir içi yollarının parke döşenmesi ve Menemen Belediye Gazinosu yapımı ihaleleri düzenlenmiş, Ziraat Bankası´nın yeni binası hizmete açılmıştır.

Bu haftaki yazımda konu başlıklarımız ve 1936 ? 1937 yıllarında Menemen´de yaşananlar:

YENİ ATATÜRK BÜSTÜ BÜYÜK BİR TÖRENLE AÇILDI (15 Mart 1936):

Yapımına 17 Eylül 1935 günü başlanan Gazi Mustafa Kemal Atatürk´ün Cumhuriyet Meydanı´ndaki büstü düzenlenen büyük bir törenle açıldı. Törene İzmir Valisi Fazlı Güleç, İzmir Belediye Başkanı Behçet Uz, Menemen Kaymakamı Emin Bey, Menemen Belediye Başkanı İdris Tınaz, Menemen 43. Alay Kumandanı ve Subaylar, Öğrenci ve Öğretmenler, Spor Kulüpleri, Cemiyet Temsilcileri, Gazeteciler, Köylüler ve çok sayıda Menemenli vatandaş katıldı.

Açılıştan önce öğrenciler şiirler okudu, askeri bando marşlar çaldı. Vali ve Belediye Başkanı´nın nutuklarından sonra büstün açılışına geçildi. Vali Fazlı Güleç alkışlar eşliğinde geldiği büst önündeki kurdelayı keserek emeklerinden dolayı Menemenlileri kutladı.

    İlk Atatürk büstümüz görsel açıdan oldukça  zengin sayılabilir. Yerden yüksekliği yaklaşık dört metreydi.  Çevresi irili-ufaklı dört köşe taş sütunlarla, sütunların çevresi yeşil alanlarla, onların da çevresi çakıl taşları, taşların bittiği yerde yine taş sütunlarla çevrili idi. Belediye binasının tam önünde bulunan bu büst şimdi Menemen Şehir Parkı içindedir.

 BEKÇİ HIRSIZLIK YAPTI (11 Şubat 1937) : Menemen´in Kasımpaşa Mahallesi bekçisi Süleyman oğlu Yaşar, İstasyon caddesinde 56 sayılı bakkal dükkanından hırsızlık yaparken suç üstü yakalandı. Mahkemeye sevk edilen bekçi açığa alındı ve hakkında soruşturma başlatıldı.

 MANİSA YOLU İHALE EDİLDİ (20 Şubat 1937) : Menemen´den komşu vilayet Manisa´ya karayolu ile ulaşmak hayli zahmetli bir iş gibidir. Özellikle Manisa?da akrabaları olanlar veya Manisa´ya Ticaret açısından gidip gelecekler açısından büyük çiledir. Bu durum sadece vatandaşları ve esnafları değil, devletin görevlilerini de üzmektedir. Bu nedenle yapılan keşifler neticesinde Menemen -?Muradiye yolunun yapılması için ilk karar alınır ve iş ihaleye çıkarılır. Yapılan ihale sonucunda yol, 23709 liraya müteahhide ihale edildi. İnşaata en kısa zamanda başlanması ve aralıksız sürmesi karar altına alındı.

MENEMEN´E PARKE TAŞI DÖŞEMESİ İHALESİ (14 Mart 1937) : Menemen belediyesi İmar İşleri tarafından Menemen´in bazı bölgelerine parke döşeme işi daha önce yapılan bir ihale ile müteahhide verilmişti. Ancak aradan geçen süre içinde ihaleyi alan müteahhidin şartname koşullarına uymadığı tespit edildiğinden bu ihalenin feshine ve yeni bir ihalenin düzenlenmesini karar verildi. Yeni ihale ile ilgili olarak Yeni Asır gazetesinde bir ilan yayınlanır. İlanda ihale ile ilgili olarak şu bilgilere yer verilir: ?Menemen´de çarşı dahilinde 1237 metre  sahada 2539 lira 14 kuruş keşifli parke döşenmesi işi müteahhidin mukavelename hükümlerine ademi riayetinden feshedilerek aynı şerait altında yeniden ihale edilmesine, taliplilerin ihale günü olan 25 Mart 1937 Perşembe günü saat 15.00´te belediyeye müracaat etmeleri ilan olunur.?

BELEDİYE GAZİNOSU İNŞAATI  (52 Nisan 1937) : Menemen´e bir Belediye Gazinosunu kazandırmak amacıyla Menemen Belediyesi açık eksiltme yöntemi ile bir ihale düzenler. İşin toplam bedeli 3751 lira 27 kuruş´tur. Taliplilerin 14 Nisan 1937 Çarşamba günü saat 13.00´e kadar başvurarak anılan günde Belediye´ye gelmeleri istenmektedir.

ZİRAAT BANKASI´NA YENİ BİNA (2 Mayıs 1937) : Ziraat Bankası´nın kuruluş tarihi bankanın web sitesinde şöyle anlatılır: ?1863 yılında  Mithat Paşa tarafından Pirot kasabasında bugünkü Ziraat Bankası´nın temelini oluşturan Memleket Sandıkları kuruldu.? İzmir Vilayeti 1929 İstatistik Yıllığına göre ise Menemen´de Ziraat Bankası´nın kuruluş tarihi olarak 1305 (1886) yılı gösterilmektedir. Arşivimizdeki bilgilere göre ise bankanın en eski binası olarak Atatürk Büstü´nün sağ tarafındaki binayı görmekteyiz. Buradaki hizmet binası 1937 yılında Arasta Caddesi üzerindeki Mahkeme Camii´nin arka kapısının tam karşısına taşındı. Bankanın sağında ise ünlü ?Tosun Hanı?nın girişi bulunuyordu. 

MENEMEN´DE GÖÇMEN EVLERİ KURULACAK (10 Nisan 1937) : Menemen´e balkan ülkelerinden göç eden Türklerin geçici iskanlardan kurtulması ve kendilerine ait iskanlara kavuşabilmeleri için vilayetçe bazı kararlar alındı. Bu kararlara istinaden Menemen´in Maltepe köyünde 41 adet göçmen evi inşa ettirilecektir. 

İLK ARPA MAHSULÜ (4 Mayıs 1937) : 1937 senesinin ilk arpa mahsulü Menemen´in Camikebir Mahallesinde oturan rençber Hasan oğlu Hüseyin tarafından İzmir borsasına getirilerek teşhir edilir ve kilosu dört kuruştan satılır. Toplam bir çuvaldan ibaret olan bu mahsul, en erken elde edilen mahsul olması sıfatıyla üreticisine çarşı esnafı tarafından verilen nakdi ödülü kazandırır.

MENEMENLİ AŞİRETLER YAYLALARA ÇEKİLİYOR (13 Mayıs 1937) : Menemen çevresinde bulunan aşiretler, mayıs ayı içinde sürüleri ile birlikte Kütahya´nın Murat Dağı yaylalarına hareket edeceklerinden hayvanlarının baytar (veteriner) tarafından muayeneleri gerçekleştirildi.

MENEMEN BAĞLARI TEHLİKEDE (14 Mayıs 1937) : Mayıs´ın ilk haftasından beri Menemen ve civarındaki bağlarda araştırma yapan Haşerat Mütehassısı Nihat İyriboz ve Bağcılık mütehassısı Mübin Onaran, 10 yıldan beri yetiştirilen bütün bağların kurumaya mahkum olduğunu ve birçok yerde bu kurumanın çoktan başladığını bildirdiler. Bağların kurumasına neden olarak Filoksera´yı (Asma filizi biti veya asma uyuzu olarak bilinir) gösteren mütehassıslar Menemen ve civarında kumlu toprak düşüncesi ile filoksera işlemez diye dikilen bağların bu bite yakalandığını tesbit ettiklerini söylediler. Bağların en fazla birkaç yıl daha dayanabileceğini eninde sonunda kuruyacağını söyleyen mütehassıslar çok müteessir olduklarını kuruyan bağların yerine Amerika üzerine aşılı ve Filoksera´ya dayanıklı bağların yetiştirilmesi için raporlar hazırlayacaklarını vurguladılar.